Rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia nastąpić może tylko w wyjątkowych, konkretnie wymienionych w kodeksie pracy okolicznościach.

O rozwiązaniu stosunku pracy w tym nadzwyczajnym trybie przez pracodawcę mówi głównie art. 52 kp. Wymienia on przyczyny umożliwiające rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem w trybie natychmiastowym. Przyczyny te, to:

1. Ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
2. Popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
3. Zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Ważnym jest przy tym, iż rozwiązanie umowy nie może nastąpić po upływie miesiąca od uzyskania przez pracodawcę informacji o wystąpieniu okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Pracodawca jest także uprawniony do rozwiązania umowy o pracę w trybie natychmiastowym w sytuacjach opisanych w art. 53 kp, a więc w przypadku wystąpienia przedłużającej się i opisanej w niniejszym przepisie nieobecności pracownika w pracy.

Z kolei pracownik jest uprawniony do rozwiązania umowy o pracę w trybie natychmiastowym w sytuacjach przewidzianych w art. 55 kp, a więc:

1. W razie wydania orzeczenia lekarskiego stwierdzającego szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika i nie przeniesienia pracownika do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe pracownika;
2. W razie dopuszczenia się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Oświadczenie rozwiązujące umowę o pracę w trybie natychmiastowym zawsze musi zawierać odpowiednie uzasadnienie, a jeśli składa je pracodawca, musi ponadto zawierać pouczenie o prawie odwołania się pracownika do sądu pracy.